Η ανακύκλωση χρυσού είναι απαραίτητη για το περιβάλλον και φυσικά καθήκον όλων μας. Ο σπάταλος τρόπος ζωής μας επιβαρύνει τον πλανήτη με ανυπολόγιστο κόστος καθώς οι περιεκτικότητες των μεταλλευμάτων φθίνουν ραγδαία σε παγκόσμιο επίπεδο. Μάλιστα στην περίπτωση του χρυσού η παραγωγή υπερδιπλασιάστηκε από το 1980 και μετά με τρομερές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Όταν πάτε στο κοσμηματοπωλείο για να αγοράσετε το πανέμορφο δαχτυλίδι 18 καρατίων που ονειρευόσασταν, σκεφτείτε το εξής: αυτό το δαχτυλίδι άφησε πίσω του 20 τόνους κυανιούχων και ορυκτών αποβλήτων.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν συλλεχθεί από την ίδια τη μεταλλευτική βιομηχανία («Resource Consumption Intensity and the Sustainability of Gold Mining», Gavin Mudd, 2007) για την παραγωγή ενός κιλού χρυσού απαιτούνται κατά μέσο όρο:
150 κιλά κυανίου
40.000 kWh ενέργειας και
477.000 λίτρα νερού
και εκπέμπονται 11,5 τόνοι διοξειδίου του άνθρακα
Η μεταλλουργία χρυσού είναι μια εξαιρετικά ενεργοβόρα βιομηχανία, με σημαντική «συνεισφορά» στην επιδείνωση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Ο χρυσός εξορύσσεται σε ορυχεία υπαίθριας εκμετάλλευσης. Η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει εκσκαφές και εκρήξεις για τη δημιουργία κρατήρων τεραστίων διαστάσεων στον εξωτερικό φλοιό της Γης. Το αποτέλεσμα; Λιγότερα από 10 γραμμάρια (5/100) μιας ουγγιάς χρυσού ανά τόνο πετρωμάτων.
Το 1783, ο σουηδός χημικός Carle Wilhelm Scheele ανακάλυψε ότι τα κυανίδια προκαλούν χημική διάλυση του χρυσού. Σήμερα, χρησιμοποιούνται διαλύματα κυανιούχου νατρίου για τη διάλυση και εξόρυξη του χρυσού από το ορυκτό (το πέτρωμα που προκύπτει από την έκρηξη). Ο χρυσός, ένα από τα σταθερότερα από χημικής άποψης στοιχεία στον πλανήτη, διαθέτει φυσική αντοχή στις χημικές αλλαγές που θα αμαύρωναν διαφορετικά την επιφάνειά του. Το γεγονός αυτό καθιστά τον χρυσό εξαιρετικά περιζήτητο για διάφορες χρήσεις – κατασκευή κοσμημάτων, φυσικά, αλλά και ηλεκτρονικών ειδών και ιατρικού εξοπλισμού.
Η χρήση κυανιδίων, καθώς και η διάθεση του γαιοπολτού (απόβλητο), συνιστά μείζονα περιβαλλοντική ανησυχία παγκοσμίως. Το υδροκυάνιο, πασίγνωστο δηλητήριο, είναι έντονα τοξικό για τον άνθρωπο και πιθανώς θανατηφόρο σε αέρια κατάσταση. Τα κυανίδια είναι επίσης επιβλαβή για την άγρια ζωή του κόσμου, όπως τα θηλαστικά, τα πτηνά και τα ψάρια, που εμφανίζουν οξείες τοξικές αντιδράσεις ακόμη και στη μικρότερη έκθεση στα εν λόγω διαλύματα.
Ο κίνδυνος κατακλυσμιαίων εκχύσεων κυανιδίων που σχετίζονται με την εξόρυξη χρυσού είναι πραγματικά μεγάλος και σε περίπτωση διήθησης κυανιούχων διαλυμάτων στο έδαφος ή στα υπόγεια ύδατα, θα παρατηρούνταν τοξικά επίπεδα κυανιδίων στα οικοσυστήματα της περιοχής που θα οδηγούσαν ουσιαστικά στην καταστροφή τους.
Σύμφωνα με το The Environmental Literacy Council – Gold Mining το 2000, λόγω των δυνατών βροχών, των παγετώνων και του χιονιού, σημειώθηκε παραβίαση του φράγματος απορριμμάτων (τα απορρίμματα είναι τα ορυκτά απόβλητα της επεξεργασίας με κυανίδια, από τα οποία έχει αφαιρεθεί ο χρυσός) σε ένα χρυσωρυχείο στην περιοχή Baia Mare της Ρουμανίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εκλυθούν 100.000 κυβικά μέτρα αποβλήτων μεγάλης περιεκτικότητας σε κυανίδια στη λεκάνη απορροής της περιοχής. Διακόπηκε η παροχή πόσιμου νερού για 2,5 εκατ. ανθρώπους και ψόφησαν σχεδόν όλα τα ψάρια στα περιβάλλοντα ύδατα.
Η ανακύκλωση του χρυσού για την κατασκευή νέων κοσμημάτων είναι τόσο παλιά όσο και η ίδια η κατασκευή κοσμημάτων. Ο χρυσός είναι πλήρως ανακυκλώσιμος, χωρίς απώλειες ούτε στην ποσότητα ούτε στην ποιότητα.
Σήμερα εταιρείες κατασκευής κοσμημάτων από χρυσό ανταποκρινόμενες στην ολοένα αυξανόμενη συνειδητοποίηση των πολιτών σχετικά με το περιβαλλοντικό κόστος της εξόρυξης χρυσού, προσφέρουν κοσμήματα κατασκευασμένα αποκλειστικά από ανακυκλωμένο χρυσό. Σκοπός αυτών των εταιρειών, σύμφωνα με τις ίδιες τους τις δηλώσεις, είναι “να βγάλουν στην επιφάνεια” το χρυσό που έχει ήδη εξορυχθεί αλλά παραμένει αχρησιμοποίητος σε συρτάρια και κοσμηματοθήκες και να προσφέρουν μια εναλλακτική λύση στα κοσμήματα από πρωτογενή χρυσό. Τελικός στόχος είναι να αλλάξουν σταδιακά οι καταναλωτικές συνήθειες των πολιτών και, μακροπρόθεσμα, να απελευθερωθεί η ανθρωπότητα από τις καταστροφικές επιπτώσεις της βιομηχανίας εξόρυξης χρυσού.
